Hoe gaan wij om met ons erfgoed?

Wat doet Sittard-Geleen om de grote rijkdom aan archeologie en monumenten te beschermen en onderdeel te maken van de levende gemeente?

Archeologie en monumenten zijn een belangrijk onderdeel van het DNA van onze gemeente. Ze bepalen voor een deel het karakter van Sittard-Geleen en vormen een rode draad in de ontwikkelingen van nu. Om netjes om te gaan met dat eeuwenoude karakter, staan drie speerpunten in ons gemeentelijk beleid voor archeologie en monumenten. Deze drie speerpunten leggen we hieronder uit. 

Speerpunt 1: erkenning en bescherming 

De landelijke wetgeving bepaalt dat het de taak is van de gemeente om belangrijke elementen uit het verleden te beschermen.

Archeologie

De gemeente speelt een belangrijke rol in het behouden van de archeologische bodemschatten die Sittard-Geleen rijk is. We beschermen gebieden die archeologische waarde hebben door ze op te nemen in bestemmingsplannen. Het bestemmingsplan maakt een omgevingsvergunning voor deze gebieden verplicht. Daardoor kunnen we voorwaarden stellen aan activiteiten die anderen hier willen organiseren.

Monumenten / gebouwd en aangelegd (groen) erfgoed

Om te beginnen kennen we ‘rijksmonumenten’. Dit is gebouwd of aangelegd (groen) erfgoed dat landelijk is aangewezen als speciaal en waardevol voor Nederland. Daarnaast is er erfgoed dat in het bijzonder van waarde is voor onze gemeente. Dit zijn de ‘gemeentelijke monumenten’. Zowel de rijksmonumenten als de gemeentelijke monumenten worden beschermd door de Erfgoedwet. De andere cultuurhistorisch waardevolle elementen beschermen we zoveel mogelijk via bestemmingsplannen. 

De gemeente heeft een belangrijke rol bij de bescherming van monumenten. Zo kunnen we gemeentelijke monumenten, stads- of dorpsgezichten, groen- en landschapsmonumenten en beeldbepalende panden aanwijzen. Dat doen we op basis van de Erfgoedwet en de gemeentelijke erfgoedverordening. Het gaat dan om objecten en structuren die belangrijk zijn voor de lokale geschiedenis. En die bijdragen aan de identiteit van onze leefomgeving.

Speerpunt 2: behoud door ontwikkeling

Onze gemeente verandert continu. Het is traditioneel een interessant gebied om te leven en te wonen. Ook op dit moment is Sittard-Geleen volop in ontwikkeling. Door de oude structuren en de nieuwe ontwikkelingen met elkaar te verbinden, vinden we de identiteit van de gemeente.

Archeologie

Bij archeologie gaat het over kenmerken in het landschap, of waarden die in de grond verborgen zijn. Het liefst bewaren we archeologische waarden in de grond, op de plek waar ze zijn gevonden (dat heet: ‘in situ’). Lukt dat niet? Dan bewaren we het door het op te graven en te plaatsen in bijvoorbeeld een museum. Vinden er ontwikkelingen plaats in gebieden die archeologisch waardevol zijn? Dan zoeken we naar een link tussen de ontwikkeling en het oude karakter. Zo hebben we bij de ontwikkeling van het Kloosterkwartier een gevonden houten waterput teruggeplaatst op een belangrijke plek in de nieuwe situatie.

Monumenten / gebouwd en aangelegd (groen) erfgoed

Verliest een monumentaal pand zijn functie? Dan is vaak niet zeker of een monument blijft bestaan. Daarom denken we bij leeggekomen monumenten mee in oplossingen. We kijken dan naar hoe het monument nu nog kan worden gebruikt. Maar ook hoe het karakter van het gebouw bewaard kan blijven en zo een meerwaarde houdt voor het DNA van die plek. 

Speerpunt 3: beleving van archeologie en monumenten

Veel van ons erfgoed heeft een belevingswaarde; het is mooi of interessant om naar te kijken. Het geeft atmosfeer en sfeer aan de gemeente. De gemeente krijgt er een eigen karakter door. Via publieksvoorlichting en citymarketing zetten we Sittard-Geleen met haar unieke sfeer op de kaart.

Archeologie

Bij onderzoeken in de bodem duiken regelmatig waardevolle vondsten op. Door deze vondsten te laten zien maken, krijgen ze meerwaarde voor de bewoners van de gemeente. Ook maken we Sittard-Geleen zo aantrekkelijker. Op dit moment kunnen inwoners deze archeologische vondsten maar weinig bekijken. Onder andere op locatie, via Museum Het Nieuwe Domein of via historische verenigingen. 

Monumenten / gebouwd en aangelegd (groen) erfgoed

We willen dat gebouwd en aangelegd (groen) erfgoed – waaronder monumenten – een nóg grotere meerwaarde krijgt voor inwoners en andere geïnteresseerden. Daar zorgen we bijvoorbeeld voor door monumenten actief open te stellen. Via citymarketing en een samenwerking met Het Nieuwe Domein, willen we meer vertellen over de geschiedenis en de betekenis van het gebouwd en aangelegd (groen) erfgoed. Daarmee helpen we de uitstraling van de gemeente te vergroten.

Erfgoedwet

In Nederland is er sinds 1 juli 2016 één wet die gaat over cultureel erfgoed: de ‘Erfgoedwet’ (vroeger de ‘Monumentenwet’). Onder cultureel erfgoed valt: museale objecten, musea, monumenten (gebouwd en aangelegd (groen) erfgoed) en archeologie (op het land en onder water). Samen met de nieuwe Omgevingswet maakt de Erfgoedwet de bescherming van ons cultureel erfgoed mogelijk.

In de Erfgoedwet is opgenomen hoe we met ons erfgoed omgaan, wie welke verantwoordelijkheden heeft en hoe hier het toezicht hierop plaatsvindt. Bent u nieuwsgierig naar wat er in de Erfgoedwet staat? U vindt de wettekst hier.

Downloads

Hoe gaan wij om met ons erfgoed afbeelding 1 

Hoe gaan wij om met ons erfgoed afbeelding 2